Суд Еўрапейскага саюза ў Люксембургу 6 сакавіка вынес рашэнні па справах двух беларускіх дзяржаўных прадпрыемстваў — жлобінскага ААТ «Беларускі металургічны завод» і мастоўскага ААТ «Мастоўдрэў». Яны падавалі пазовы на аспрэчанне санкцый. Рашэнні апублікаваныя на сайце суда ЕС.
Санкцыі былі ўведзеныя Саветам ЕС 2 сакавіка 2022 года ў адказ на ўдзел Беларусі ў ваеннай агрэсіі Расіі супраць Украіны. Пакет уключаў, сярод іншага, абмежаванні на імпарт у Еўрасаюз лесаматэрыялаў і прадукцыі чорнай металургіі, якія паходзяць з Беларусі, іх транспартаванне, паслугі ў гэтым сектары. Таму абодва прадпрыемствы, якія раней актыўна гандлявалі з ЕС, трапілі пад абмежаванні.
БМЗ і «Мастоўдрэў» падалі пазовы супраць Савета ЕС, пазіцыю якога ў судзе падтрымлівала таксама Еўрапейская камісія. На думку адказчыкаў, пазовы беларускіх прадпрыемстваў не варта было наогул дапускаць да разгляду, бо яны не ў кампетэнцыі гэтага суда, але сам орган прыйшоў да высновы, што гэта не так і скаргі заводаў правамерныя.
Адвакаты БМЗ сцвярджалі, што санкцыі не былі адэкватна абгрунтаваныя, Савет ЕС нібыта не патлумачыў неабходнасць абмежаванняў менавіта на гэтую прадукцыю і тое, якім чынам заводы адпавядаюць крытэрам для санкцыйнага спісу, як санкцыі дапамагаюць дасягненню пастаўленых мэтаў.
Аднак суд, вывучыўшы матэрыялы, прыйшоў да высновы, што насамрэч усе неабходныя тлумачэнні ўтрымліваліся ў адпаведных рашэннях ЕС і абмежаванні былі абгрунтаваныя.
«Мэта гэтых захадаў — прымяненне эканамічных санкцый супраць Рэспублікі Беларусь з мэтай павелічэння цаны яе дзеянняў у падтрымку агрэсіі супраць Украіны і аказання ціску на Беларусь з мэтай прытрымлівання яе міжнародных нормаў і абавязанняў», — тлумачыцца ў дакуменце.
Яшчэ адным аргументам БМЗ і «Мастоўдрэва» было тое, што Савет ЕС нібыта не даказаў, што гэтыя прадпрыемствы знаходзяцца ў нейкім іншым становішчы, чым увесь астатні значны беларускі бізнес, адыгрываюць важную ролю ў эканоміцы краіны. Як заявілі прадпрыемствы, у іх няма ніякіх асаблівых сувязяў з урадам, і тым больш яны не маюць дачынення да войска Беларусі і не атрымліваюць выгады ад вайны ва Украіне.
«Мэта гэтых захадаў… павелічэнне выдаткаў для Рэспублікі Беларусь з мэтай ліквідацыі дзейнага рэжыму. Гэта несумяшчальна з намерамі падтрымання міру і міжнароднай бяспекі ў адпаведнасці з мэтамі знешніх дзеянняў Еўрапейскага саюза», — сцвярджаў беларускі бок.
Аднак суд адхіліў гэтыя аргументы, чарговым разам падкрэсліўшы, што мэтай санкцый было не зрынанне рэжыму, а фінансавы ціск на Беларусь дзеля адмовы ад удзелу ў вайне, і для гэтай мэты не мае значэння, наколькі самі прадпрыемствы звязаныя з урадам або атрымліваюць выгаду ад вайны, бо санкцыі скіраваныя не асабіста супраць іх, а ахопліваюць пэўныя галіны эканомікі (пасля, 3 жніўня 2023 года, БМЗ быў ужо асабіста ўключаны ў санкцыйны пералік, але гэта было пасля падачы пазову, таму ўключыць гэты пункт у скаргу для суда не ўдалося).
Беларускія заяўнікі таксама сцвярджалі, што санкцыі несувымерныя: прадпрыемствы не маюць дачынення да вайны ці ўладаў, але іх свабода вядзення бізнесу абмяжоўваецца. Суд на гэта адказаў, што свабода эканамічнай дзейнасці не ёсць абсалютным правам і можа абмяжоўвацца. І ў гэтым выпадку такая мера прапарцыйная з прычыны важнасці мэты — стрымліванне ваеннай агрэсіі, падтрыманне міру і ўмацаванне міжнароднай бяспекі. Зрэшты, адзначаецца ў дакуменце, адмаўляючы сувязі з урадам, прадпрыемствы не прывялі ніякіх доказаў, акрамя словаў.
У выніку пазовы БМЗ і «Мастоўдрэва» былі адхіленыя ў поўным аб’ёме. Беларускія заводы цяпер абавязаныя пакрыць Савету ЕС усе выдаткі ў сувязі з судом.
Нагадаем, раней у суд ЕС па скасаванне санкцый звярталіся «Гродна Азот» і «Хімвалакно», МАЗ і БЕЛАЗ, «Дана Астра», Тэрмінал сыпкіх грузаў у Клайпедзе (часткова належыць «Беларуськалію»), набліжаныя да Лукашэнкі бізнесоўцы Мікалай Варабей і Міхаіл Гуцарыеў, распрацоўшчык інтэлектуальнай сістэмы відэаназірання кампанія Synesis і яе ўладальнік Аляксандр Шатроў. Таксама персанальныя санкцыі аспрэчвалі дэпутаты (ужо былыя) Палаты прадстаўнікоў Алег Гайдукевіч, Святлана Любецкая, Аляксандр Амельянюк і намеснік старшыні Белтэлерадыёкампаніі Сяргей Гусачэнка. Усе гэтыя выпадкі скончыліся безвынікова, санкцыі засталіся ў сіле.
Чытайце таксама
